Functie: | Delfstofwinning |
Ouderdom: | Vroegmoderne Tijd (1500-1800) |
Een veenplas is een plas die ontstaan is door een combinatie veenwinning en afkalven van grond.
In hoog- en laagveenlandschappen werd van 1600 tot ca. 1800 (en soms langer) veen gewonnen. Dit veen werd op zogenaamde legakkers te drogen gelegd zodat het turf werd. De gaten die ontsonden door deze veenwinning worden trek- of petgaten genoemd. Dit proces wordt vervening genoemd.Turf werd lange tijd gebruikt als brandstof voor kacheltjes.
Door de veenwinning ontstonden eilandjes met stroken land. Gedurende stormen werden door onder andere de golfslag grote stukken legakker weggeslagen, waardoor er grote veenplassengebieden ontstonden. Een berucht voorbeeld hiervan is het Haarlemmermeer, dat ontstond door een samenvoeging van het Leidsemeer, het Haarlemmermeer en het Spieringermeer.
Dwars door de veenplassen loopt vaak een lange weg met langszij huisjes. Een dergelijk bebouwing heet een lintdorp.
Veenplassen vinden we praktisch door heel Nederland. Je herkent ze aan het voor- of achtervoegsel 'veen', zoals Fochteloërveen of Vinkenveense plassen. Het begrip 'Peel' wijst op ook veenwinning, zoals De Grote Peel. Dit geldt tevens voor de toevoeging 'plassen' als in Loosdrechtse plassen.