Functie: | Infrastructuur |
Ouderdom: | Vroegmoderne Tijd (1500-1800) |
Een hessenweg is een voormalige handelsweg in Oost-Nederland, oorspronkelijk gevolgd door Duitse kooplieden richting Utrecht.
Een bijzondere categorie zandwegen waren de hessenwegen uit de zeventiende en achttiende eeuw. Deze waren speciaal bestemd voor zwaar vrachtverkeer, de hessenkarren. De karren hadden een grotere asbreedte dan andere wagens en werden door vier of meer paarden getrokken.Hessenkarren dienden voor de handel op Duitsland, vandaar de naam, naar het Duitse gebied Hessen. Op sommige plaatsen hadden wegen afzonderlijke rijstroken voor hessenkarren. Dat was nodig, want de zware karren brachten grote schade toe aan de wegen en de ‘gemene gronden’ buiten de dorpen, die voor de boeren belangrijk waren als weidegrond. Was een bestaand spoor onbegaanbaar geworden, dan werd een nieuw spoor getrokken aan de buitenzijde van de weg. Soms ontstonden zo bundels karrensporen met een breedte van honderden meters. Op luchtfoto’s – en hier en daar ook in het terrein – zijn deze nog te zien. Het intensieve verkeer op de hessenwegen heeft waarschijnlijk bijgedragen aan het ontstaan van zandverstuivingen op plaatsen waar droge zandgebieden werden doorkruist. Op oude kaarten is duidelijk te zien hoe de wegen begeleid worden door stroken stuifzand. Het verkeer had grote hinder van het stuivende zand en er moesten alternatieven worden gezocht als de weg geblokkeerd raakte door zandduinen. Dat bevorderde weer de verdere uitbreiding van het stuifzand. Op de Veluwe was in het begin van de negentiende eeuw maar liefst elfduizend hectare stuifzand. Ook elders werden landbouwgrond en nederzettingen bedreigd door oprukkend stuifzand. De lokale bevolking maakte daar uiteraard bezwaar tegen. daarom werd het hessenverkeer vanaf de achttiende eeuw meer en meer over gebaande wegen geleid.
Hessenwegen komen voor in het oosten van Nederland